Ongeveer de eerste Amsterdammer

Ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Amsterdam, leek het de gemeente een leuk idee om het hoofd van de eerste Amsterdammer te reconstrueren, zo maak ik op uit een nieuwsbrief van de gemeente. Het was natuurlijk ongeveer de eerste, want zeker weten doe je dit nooit. Het originele skelet lag in een uitgeholde boomstam onder de Oude Kerk en werd al in 1963 opgegraven. En je gelooft het niet, maar de oorspronkelijke schedel van de ‘eerste’ Amsterdammer zijn ze dus kwijtgeraakt!
Die staat dus vast nu ergens op het dressoir van iemand die hem geërfd heeft van een oom die altijd al raar was. Zonder dat hij weet dat het hier gaat om de oudste Amsterdammer (‘Goh Joop, zullen we dat ding nóu maar es wegdoen?’).

Spektakel met een kopietje

Ze hebben nu een kopietje gemaakt aan de hand van de toenmalige foto’s. Een kunstkop, zogezegd. Maar toch leuk dat de gemeente Amsterdam hier een archeologisch spektakel van maakt, waarbij de fantasie volop de ruimte krijgt om door te slaan (dat is bij mij vaak het geval).
Uit de moderne analysetechnieken is af te leiden dat de man gestorven moet zijn ergens tussen het jaar 1150 en 1215, dat hij zich voedde met plantaardig voedsel en af en toe een klein landdier. Blijkbaar hield hij niet van vis. Er kwam geen rotte vislucht uit de boomstam blijkbaar.

Hij had longproblemen. Dat zal de vochtige omgeving wel zijn geweest, want ik denk niet dat er toen al gerookt werd. Dat zou dan trouwens wel uit de analyses zijn gebleken. Gezond was hij dus niet. Als klein kind al maakte hij ernstige ziektes door.

Wedstrijd

Ik vind overigens dat er veel meer mogelijk was geweest dan alleen het reconstrueren van zijn hoofd. Ze hadden een wedstrijd uit kunnen schrijven wie er tegenwoordig het meest op hem lijkt. Ze hadden zijn DNA kunnen opsturen naar MyHeritage om te kijken welke nazaten hij nog heeft. MyHeritage is die website waar je je voorouders kunt zoeken. Het lijkt me spannend om dat nu eens in omgekeerde richting te doen. Wie weet wonen zijn nakomelingen tegenwoordig in Rotterdam. Dat gaat de feestvreugde vast enorm verhogen!

Ondertussen vraag ik mij wel een beetje kritisch af waarom zo nodig zijn hoofd gereconstrueerd moest worden. Die oorspronkelijke schedel waren ze toch al kwijt, dus de authenticiteit was er al een beetje af. En waarom moest het per se de eerste Amsterdammer zijn? Ik weet wel zeker dat er tijdens zijn leven veel meer Amsterdammers waren, want wie hebben hem anders in die boomstam begraven?

Eerste hoerenloper

En niet om het een of ’t ander, maar misschien was het wel de eerste hoerenloper! Het Oudekerksplein is immers van oudsher een bekend prostitutiegebied. Dus er waren ook vrouwen, die worden nu voor het gemak maar over het hoofd gezien. Nog maar even verder graven dus, anders komt daar feministisch gedonder van.
De Partij voor de Dieren (afdeling Amsterdam) wil ongetwijfeld ook nog een gereconstrueerde eerste hond. En kat, want die liepen ook toen al door de tuinen te schooien.
U ziet: dat hele jubileum kan nog veel verder uitgemolken worden.

Afbeelding: Opgraving in het Hoge Koor van de Oude Kerk in 1963 door het Instituut voor Pre- en protohistorie van de Universiteit van Amsterdam. Hier werd de oudst bekende Amsterdammer gevonden (foto: Universiteit van Amsterdam – ACASA, IPP-archief, fotonummer 63-255-09).

Ook gepubliceerd op arnoudhugo.nl

* Laatste revisie op 21 maart 2025 door Redactie AC