De meeste Weespers zijn ingenomen met het feit dat zij tegenwoordig deel uitmaken van de gemeente Amsterdam. Dat waren ongeveer de woorden van stadsgebiedsbestuurder Jan van der Does tijdens een bijeenkomst over de mogelijke fusie van de gemeenten Landsmeer, Oostzaan en Wormerland, waarbij ook Amsterdam als fusiepartner ter sprake kwam. Als dat zo is, is dat natuurlijk mooi, maar ik meen toch andere dingen te hebben gelezen.
Weesp behoorde ooit tot een groep gemeenten waarvan de overheid had bedacht dat ze eigenlijk te klein waren om een groeiend ambtelijk apparaat in de lucht te houden — een groei die overigens vooral te wijten was aan het aantal taken dat door diezelfde overheid bij gemeenten over de schutting werd gegooid met betrekking tot zorg en uitkeringen, maar dat terzijde.
Status aparte
Voor Weesp waren er vervolgens twee opties: aansluiten bij Muiden, Muiderberg, Bussum en Naarden in de gemeente Gooise Meren, of aansluiten bij de gemeente Amsterdam. Het werd uiteindelijk Amsterdam, maar wel onder afgedwongen voorwaarden: Weesp kreeg een status aparte, zou geen stadsdeel worden, maar een stadsgebied met bestuurlijke autonomie en een zelfgekozen bestuurscommissie. Daarnaast zou de eigenheid van Weesp worden geëerbiedigd en zouden de haven‑ en liggelden niet worden verhoogd naar het Amsterdamse niveau. Iedereen blij dus.
Amsterdamse nukken
Drie jaar later zijn er ineens de kleine lettertjes: de status is tijdelijk en wordt dit jaar geëvalueerd. Op zich niet verkeerd, maar binnen het Amsterdamse ambtelijke apparaat blijkt de term “evaluatie” een bijzondere betekenis te hebben. Uit een publicatie eerder dit jaar blijkt namelijk dat het ambtelijke deel van de Stopera ervan uitgaat dat Weesp volgend jaar volledig in de pas gaat lopen met de andere Amsterdamse stadsdelen. Dat zou zomaar kunnen betekenen dat gunstige afspraken over vergunningen, liggelden, verkeersstromen en leges vanaf volgend jaar verleden tijd zijn en dat Weesp voor zaken als geluidsnormen, terrassenbeleid, evenementvergunningen, havengelden en vignetten afhankelijk wordt van de Amsterdamse nukken op dit gebied.
In 2023 stond zo’n beetje heel Weesp op z’n achterste poten toen bleek dat de organisatie van het traditionele Bruggen‑ en Sluizenfeest vrijwel onmogelijk zou worden onder de Amsterdamse normen en regels. Er was een besluit van burgemeester Halsema zelf voor nodig om deze regels buiten toepassing te verklaren. Dit jaar nog moest wethouder Alexander Scholtes ingrijpen om te voorkomen dat Weesper ondernemers in de pleziervaart in de problemen kwamen door de hoge kosten voor doorvaartvignetten en havengelden.
In de voet geschoten
Het wrange is natuurlijk dat de strenge, Amsterdamse regels vooral zijn bedoeld om de overlast van horeca en toerisme in de binnenstad tegen te gaan, net als de bootjesdrukte op de Amsterdamse grachten. Maar wat heeft Weesp te maken met de Amstel vol sloepen en rondvaartboten? Of met overvolle terrassen op de Amsterdamse grachten? Of met cafés vol lallende Engelsen en vrijgezellenfeestvierders?
Het is dus niet gek dat veel Weespers zich af beginnen te vragen of ze zichzelf met deze fusie niet in de voet hebben geschoten, zeker niet als de status aparte volgend jaar inderdaad komt te vervallen en het gebied straks als een “normaal” stadsdeel alles heeft te slikken wat op de Stopera is bedacht.
Mochten Landsmeer, Oostzaan en Wormerland serieus op zoek zijn naar fusiepartners, dan is Purmerend misschien het overdenken waard, zodat ze niet worden opgescheept met de uitwassen van grootstedelijke problematiek. Dan kan Amsterdam, als zij de boel op orde hebben, altijd nog aanschuiven — zonder status aparte natuurlijk.
* Laatste revisie op 16 juli 2025 door Redactie AC