De landelijke bladen vonden het eind vorig jaar groot nieuws: zonder coffeeshops zou bijna de helft van de toeristen Amsterdam mijden. Inmiddels zijn we in een toeristenloos tijdperk beland. Hopelijk niet voor lang. Maar deze periode roept wel op tot bezinning? Wat voor (toeristen)stad willen we over vijf jaar zijn? Wel of geen coffeeshops? Wel of geen rode lampjes?
De aanleiding voor het nieuws over de coffeeshops vormde een gemeentelijke enquête van de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) van de Gemeente Amsterdam onder ruim 1.100 buitenlandse toeristen van 18 tot 35 jaar op de Wallen of het Singelgebied. Maar is die conclusie juist?
Drugstoerisme?
Zo’n tachtig procent van de toeristen is thuis ook een stevige cannabisgebruiker en voor een meerderheid van de respondenten spelen coffeeshops dan ook een zeer belangrijke rol bij de keuze om Amsterdam te bezoeken. Raamprostitutie wordt door niet meer dan één procent als hoofdreden voor het bezoek genoemd. Maar ja, wie zou dat wel durven toegeven aan een enquêteur? Daarnaast werd gevraagd of mensen nog naar Amsterdam komen als vliegen duurder wordt? Vooral de Britse toeristen kiezen voor goedkope vluchten.
De gemeente Amsterdam gaat met de resultaten van het onderzoek bekijken of het minder toegankelijk maken van zaken als coffeeshops en prostitutie ervoor zorgt dat er minder buitenlandse toeristen komen. Dat zou de overlast daar mogelijk verminderen. De resultaten van het de enquête suggereren dat dergelijke maatregelen succes kunnen hebben. We zetten enkele feiten op een rij.
Coffeeshops en prostitutie
Wat werd er eigenlijk aan de toeristen gevraagd?
OIS onderzocht in hoeverre toeristen die nu in coffeeshops te vinden zijn nog zullen komen als zij niet meer in een coffeeshop mogen komen. In totaal geeft een derde van de respondenten aan Amsterdam in dat geval minder vaak te zullen bezoeken, en een op de tien zou zelfs nooit meer komen. Dat zijn hoopgevende cijfers als het gaat om het terugdringen van de drukte. Maar op de vraag of ze dan drugs op straat zouden kopen van straatdealers of op bestelling was het antwoord dat zouden ze inderdaad zouden overwegen. Zo zou de handel zich kunnen verplaatsen naar de straat of andere buurten. De drugstoerist kent kennelijk zijn weggetjes wel.
Het sluiten van de ramen op de Wallen heeft een beperkt effect op het terugdringen van bezoekersstromen, stelt OIS. Ook wanneer er geen raamprostitutie meer zou zijn, blijft twee derde van de respondenten minstens even vaak komen. Een meerderheid gaf aan zeker geen nieuw seksentertainment-gebied buiten de binnenstad te gaan bezoeken.
Entreegeld voor seks en drugs
OIS waarschuwt dat de aanwezigheid van cafés, coffeeshops en raamprostitutie een grote rol spelen bij de bereidheid om entreegeld te betalen. Wanneer er entreegeld voor het Wallengebied zou moeten worden betaald, zou ongeveer een derde van alle respondenten er nooit meer of minder vaak komen. Dat lijkt bemoedigend nieuws, maar twee derde zei minstens ook even vaak te komen als er geen raamprostitutie meer zou zijn.
En de helft van de respondenten is bereid om entree te betalen voor de aanwezige coffeeshops. Het heffen van entreegelden stopt de drugstoeristen dus niet. Juist de pretparktoeristen laten zich niet tegenhouden door entreegeld. Wel bezoekers die de stad echt willen zien.
Hardnekkig imago
De resultaten van het onderzoek zijn leerzaam, maar verrassen niet. De Wallen hebben het hardnekkige imago van seks en drugs. Daar komen de bezoekers, zeker ‘s avonds, voor. Drugstoeristen blijven ook niet weg door duurdere hotels of vliegtickets. De Wallen zijn simpelweg een toeristenmagneet. Als de stelling is: ‘zonder coffeeshops zou bijna helft toeristen Amsterdam mijden’. Dan is die stelling met het onderzoek van OIS niet aangetoond. Daarvoor was het onderzoek ook te beperkt.
Bovendien kan het sluiten van coffeeshops leiden tot meer straatdealers. En het heffen van entree lijkt niet uitvoerbaar. En willen we dat eigenlijk wel, want daarmee worden de Wallen formeel een pretpark en de betalende bezoekers de baas.
Het zal ongetwijfeld weer druk worden op de Wallen. Alleen een regionale hotel- en Airbnbstop kan de drukte indammen. En vooral ’s avonds en ‘s nachts is stevige handhaving het enige middel om de overlast te beteugelen.
Toerismedrukte heeft tot allerlei verdrukking en verdringing geleid. Massatoerisme loslaten op de buurt, niet meer van deze tijd. Willen ondernemers en burgemeester dat op hun geweten hebben? Dacht het even niet.
Het huidige buurtherstel waar we nu midden in zitten, vasthouden en herontwikkelen. Tweemetertoerisme introduceren, overal een circulateruimte/body space van twee meter garanderen door gerichte inrichtingsmaatregelen van terrassen, verblijfsruimten, noem maar op. En coffeeshops alleen open van 9 tot 5, de ene helft van de cafees alleen open tot 11u savonds, de andere helft de andere avond. Na 4 jaar evalueren. Vieze winkels met vieze luchtjes maar 3 uur per dag open! Leuker maken even niet, wel lastiger.