Van de koele grachten des doods

Een wandeling door Amsterdam? Niet doen, levensgevaarlijk! Vooral de binnenstad is één grote valkuil voor nietsvermoedende wandelaars. Om de 50 meter loop je namelijk de kans om in één van de vele grachten te stappen die op verraderlijke wijze door de buurt heen kronkelen. Die grachten zijn diep, smerig, koud en als je niet de mazzel heb om tegen een afbrokkelende kade op te kunnen klauteren, kun je het zonder hulp wel schudden.

Jaarlijks belanden er tussen de 10 en de 15 mensen in een Amsterdamse gracht, om vervolgens niet meer boven te komen. Een veelvoud daarvan komt er vanaf met de schrik en een flinke onderkoeling. Meestal betreft het mannen die met een slok op in het water staan te piesen en uit balans raken. Deskundologen wijten dat aan duizelingen, veroorzaakt door verstoringen in de bloedsomloop door het urineren. Eenmaal te water doet de temperatuur van het water de rest.

Efteling-attractie

Bij het grote publiek overheerst het beeld van overwegend dronken toeristen die en masse al waterend de plomp in duikelen, Darwin’s unieke methode om de overlast van het toerisme te lijf te gaan. Maar karma of niet, iedere drenkeling laat familie en vrienden achter, of een partner. Misschien zelfs kinderen die hun papa nooit meer zullen zien. Heel Nederland leefde onlangs nog mee met de vrienden en familie van Sam van Grondelle, die na een avondje stappen verdween en na enkele dagen dood werd aangetroffen in het water bij de Veemkade. Eigen schuld? Mogelijk, de toedracht is nooit vastgesteld, maar doet dat terzake? Is het verdriet er minder om? Maakt het uit of het een jonge, Amsterdamse student betreft of een Britse supporter?

Maatregelen? Als we alle grachten dempen zijn we in één klap van het gelazer af en het levert ook nog eens een hoop parkeergelegenheid op. Minder ingrijpend is natuurlijk het plaatsen van hekken op de kades, maar dat maakt van de binnenstad meteen een soort Efteling-attractie. Bovendien tasten dit soort fratsen geheid het bijzondere karakter van de binnenstad aan en dat wil niemand. De pest is dat minder invasieve maatregelen ook meteen minder effectief zijn; de voorgestelde reddingstouwen en greepranden langs het wateroppervlak werken alleen als de drenkeling niet te zat en het water niet te koud is.

Eigen verantwoordelijkheid

Maar hoever moet je gaan met je maatregelen? Extra openbare toiletten, waarschuwingsborden of voorlichtingsfolders zijn tot daar aan toe, maar moeten kroegbazen bij de uitgang soms blaastesten uitvoeren of zwembandjes uitdelen? Het houdt ergens op, er is ook nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid en daar mag best wat meer op gehamerd worden.

Volgens mij mag je van vakantiegangers op z’n minst verwachten dat ze zich een beetje inlezen in wat ze op hun bestemming mogen verwachten. Aan de andere kant ligt bij reisorganisaties de schone taak om op websites en in folders aandacht te besteden aan de minder romantische kanten van onze fraaie grachtengordel. De meest wijze uitspraak in deze komt overigens van de politie, uit monde van voormalig politiewoordvoerder Rob van der Veen, die het probleem een jaar of zes geleden als volgt samenvatte: “Mensen moeten niet in de gracht plassen”.

* Laatste revisie op 3 december 2023 door Redactie AC